DLACZEGO POTRZEBUJESZ JĘZYKOZNAWSTWA I ZARZĄDZANIA INFORMACJĄ

Analiza opisów kierunków i specjalności studiów oferowanych w Polsce w 2020 roku wykazała, że brakuje kierunku łączącego językoznawstwo i zarządzanie informacją. Celem prowadzenia powyższego kierunku studiów jest kształcenie specjalistów w dziedzinie językoznawstwa, nauki o informacji oraz analizy danych językowych z wykorzystaniem narzędzi programistycznych (analiza semantyczna i syntaktyczna, transkrypcja i transliteracja, rozpoznawanie nazw własnych i terminów czy miejsc oraz generowanie tekstu).

Przemiany technologiczne, jakie zachodzą od początku XXI wieku, sprawiają, że dane językowe stają się dostępne w postaci tekstów, nagrań i transkrypcji w niespotykanej przedtem ilości. Nowe narzędzia komunikacji, takie jak komunikatory internetowe, darmowe rozmowy przez internet, usługi automatycznej transkrypcji mowy i przekładu w kilkudziesięciu językach oraz możliwość dzielenia się wiedzą przez globalną sieć, przyczyniły się do znacznego wzrostu roli danych językowych w obszarach zwanych big data (wielkie zbiory danych) lub data science (nauka o danych) oraz artificial intelligence (sztuczna inteligencja) czy wreszcie zarządzanie informacją. Zastosowanie wiedzy o języku i komunikacji międzyludzkiej przyczyniło się z kolei do rozwoju tzw. czatbotów (chatbots) i wirtualnych asystentów, które funkcjonują w aplikacjach mobilnych i sieciowych, a służą m.in. do robienia zakupów, planowania spotkań czy zbierania informacji o zdrowiu użytkownika w formie konwersacji.

Obok danych ilościowych (np. finansowych czy medycznych) oraz wizualnych (np. audycje telewizyjne, nagrania ze smartfonów czy kanały strumieniowe) również dane językowe są gromadzone, archiwizowane, digitalizowane i przetwarzane przez firmy oraz organizacje publiczne. Dotyczy to także tekstów historycznych, które dzięki narzędziom językoznawstwa korpusowego i obliczeniowego zyskują nowe interpretacje. Technologie związane z przetwarzaniem języka naturalnego (natural language processing) wymagają jednakże ciągłego dostosowywania do struktury konkretnych języków naturalnych w specyficznych sytuacjach komunikacyjnych.

Właśnie wspomniane powyżej przemiany są główną przesłanką dla powołania nowego kierunku studiów. Analiza danych językowych wiąże się także z humanistyką cyfrową (digital humanities) czy z historią cyfrową i szeroko rozumianym językoznawstwem (kognitywnym, korpusowym oraz komputerowym) jako nauką o językach naturalnych, formalnych (logika) i sztucznych, a szczególnie z językami programowania (takimi jak Python, C#, R czy JavaScript). 

Zawody związane z językoznawstwem, zarządzaniem informacją oraz programowaniem i informatyką należą do deficytowych i pożądanych, a tym samym szczególnie poszukiwanych. Zgodnie z Klasyfikacją Zawodów i Specjalności Ministra Pracy i Polityki Społecznej w Polsce (Rozporządzenie z dnia 07.08.2014) wymienione powyżej zawody należą do następujących kategorii: specjaliści do spraw technologii informacyjno-komunikacyjnych, np. analitycy systemów komputerowych, specjaliści do spraw baz danych i sieci komputerowych, instruktorzy technologii informatycznych, specjaliści z zakresu dziedzin społecznych i kultury, bibliotekoznawcy, archiwiści i muzealnicy, literaci, dziennikarze i filolodzy, filolodzy i tłumacze. 

Według ogólnopolskiego monitoringu zawodów nadwyżkowych i deficytowych realizowanego przez Publiczne Służby Zatrudnienia do zawodów deficytowych w ostatnich latach należą z kolei między innymi: administratorzy i analitycy systemów komputerowych, programiści aplikacji, projektanci i administratorzy baz danych oraz projektanci aplikacji sieciowych i multimediów.

W jaki sposób JĘZYKOZNAWSTWO I ZARZĄDZANIE INFORMACJĄ sprzyja przemianom zachodzącym w sferze społecznej, gospodarczej oraz na rynku pracy

Zapotrzebowanie na specjalistów w dziedzinie nauk o informacji rośnie co roku na całym świecie. W Polsce brakuje około 50 tysięcy specjalistów IT, a do czołówki najbardziej pożądanych zawodów w 2019 roku należą także: specjalista ds. R&D oraz specjalista ds. e-commerce.^[1]  Firmy rekrutacyjne i agencje zatrudnienia w czołówce faworytów rynku pracy w 2020 r. najczęściej wymieniają: inżynierów oprogramowania i projektantów systemów automatyki, specjalistów z zakresu sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego, ekspertów z zakresu big data i cyberbezpieczeństwa, a także etyki AI i botów.^[2] Powodem tego zapotrzebowania jest postępująca automatyzacja i robotyzacja procesów produkcyjnych i biznesowych, rozwój zaawansowanej analityki danych (business intelligence), a jednocześnie rozwój handlu przez internet opartego na konwersacjach z botem lub robotem (np. robot Pepper w sklepie eobuwie w Poznaniu) i monitoringu mediów (np.: Sotrender, PSMM, Brand24, Sentimenti czy Sentione).

Wymagania stawiane kandydatom na te stanowiska obejmują nie tylko umiejętności programistyczne i analityczne, ale także znajomość takich języków obcych jak angielski lub niemiecki oraz chiński, koreański czy japoński. Dlatego obok przedmiotów związanych z nauką o informacji oferujemy również naukę języków europejskich, natomiast lektoraty języków Azji i innych obszarów geograficznych pozostają dostępne dla naszych studentów w ramach Szkoły Nauk o Języku i Literaturze.

Analiza blisko 50 000 ofert pracy na portalu pracuj.pl dla terenu Polski z lutego 2019 r. pokazuje, że stanowiska pracy związane z przetwarzaniem danych, rozwojem oprogramowania i administracją IT stanowią około 12% wszystkich ogłoszeń. Wiedza i umiejętności związane z zarządzaniem informacją oraz przetwarzaniem języka naturalnego połączone ze znajomością dwóch języków obcych są zaś na pewno silnymi atutami na rynku pracy. W programie naszych studiów uwzględniona została zatem nauka podstaw programowania. Otwiera ona przed absolwentami kierunku nie tylko szerokie możliwości wykonywania zadań związanych z przetwarzaniem języka naturalnego oraz zarządzaniem informacją. Taka wiedza stanowi również solidny fundament i daje możliwość stosunkowo szybkiego wyuczenia się jednej z wielu specjalizacji z zakresu IT. W programie studiów położono nacisk na rozwój umiejętności myślenia analitycznego oraz uświadamianie potrzeby ciągłego uczenia się i rozwoju. Ma to związek z szybkim postępem technicznym, ciągle zmieniającymi się i udoskonalanymi standardami oraz nowymi oczekiwaniami ze strony rynku pracy.

Najwięcej ofert pracy pojawia się obecnie w działach badania i rozwój oraz rozwój oprogramowania, a także w obszarze finansów i konsultingu. Analiza bigramów (połączeń dwóch wyrazów) sugeruje, że najbardziej poszukiwane są osoby znające język angielski (40% ogłoszeń), pakiet Microsoft Office (31%), systemy informatyczne oraz kwestie związane z rozwojem oprogramowania (ang. software development). Od kandydatów oczekuje się także powszechnie umiejętności pracy zespołowej, podejmowania wyzwań związanych z innowacyjnymi projektami oraz dopasowywania produktów i projektów IT do potrzeb klientów biznesowych – na przykład automatyzacji obsługi klienta (za pomocą czatbotów) czy działań marketingowych (z wykorzystaniem monitorowania mediów). Gotowość do wdrażania stosownych automatyzacji deklaruje 49% firm w Polsce (58% na świecie), jednak zaledwie 6% menedżerów stwierdza, że w ich przedsiębiorstwach przeprowadzono co najmniej 50 automatyzacji, co oznaczałoby działanie na dużą skalę.

---

^[1] https://businessinsider.com.pl/rozwoj-osobisty/kariera/najbardziej-pozadane-zawody-w-2019-roku/hs2k5wx

^[2] https://www.rp.pl/Poszukiwanie-pracy/312229960-Faworyci-pracodawcow-Kto-najlatwiej-znajdzie-prace-w-2020-roku.html